Runanandalahari of Mullapudi

Happy Deepavali to all!!
Today I bring you selections from Mullapudi Venkata Ramana’s Runanandalahari.
I feel this is the best of humour in modern Telugu.
Can you believe Ramana Garu composing an impeccable poem in classical meter?
He has done it and done it so well that all the classical poets will wonder who is this?
This book under reference is about raising loans and not paying them back. He has adopted a classical style of narration wherein a story leads to another.
I have picked up one poem which is a parody to the famous poem of Potana in Bhagavatam.
The other two are stories in a language style that is not known to many these days.
There are tatacharla Kathalu and other such similar works. The language used in them is not very methodical and is funny in its own way. Read these stories. Unfortunately I cannot help those who cannot read Telugu. This proves that all the vernacular works cannot be translated. I am told that Kanyasulkam is translated. It must be as funny as the original because of the inadequacies in translation. Who can translate this kind of wonderfully native expression?
This sit eh poem! Potana salutes to the omnipotent and omnipresent god in a poem. Ramana Garu request loan from a person who is kind in this poem.

ఎవ్వనిచే జనించు ఋణ
మెవ్వనిచే భ్రమియించు లోకమం
దెవ్వని బుద్ధియే ఋణద
మెవ్వడు నవ్వుచు నప్పులిచ్చు దా
నివ్వగ జాలనంచనక
నివ్వగ జాలక, దిప్పనట్టి వా
డెవ్వడు --- ఆ ఋణాత్ము, ఋణదేశ్వరు
నేను ఋణంబు వేడెదన్

Long ago there was one Appadu. Because there cannot be two, there was one Appadu. He had a rich friend. Because of that he never had money. The friend out of obligation was giving a Varaha ( A coin) in loan. One day Appadu thought why not I ask him to give me a hundred Varahas. And he asked for them. The friend never had so much money and said the same. Since the obligation was also over he did not even give the usual one Varaha. That is the story. Sorry it is not said in as simple words that I could use. The expression is ancient and really interesting. Only those who can understand will enjoy it. Language and its use is as powerful as using ammunition!!

అప్పడి కథ

పూర్వము అప్పడని ఒక్కడుండెను. ఇద్దరు ఉన్ డుటకు వీలులేకనే వక్కడు వున్ డెను. వానికి డబ్బుగల స్నేహితుడూ గలడు. అందువల్ల డబ్బులేదు. అందు స్నేహితుడు అప్పడికి మొహమాటంచే ప్రతిదినమూ ఒక వరహా బదులు ఇచ్చుచుండెనూ. ఇట్లుండగా ఒక దినమున అప్పడు ఇట్లాలోచించెను. వీడు నాకు రోజురోజూ వడ్డీ వరహా ఇస్తూ వున్నాడుగదా, వక్కసారే వంద ఎందుకు అడగరాదూ, వీడు ఇవ్వరాదూ, ఇట్లా యోచించి అట్లా అప్పడు మిత్రుడుని ఒకరోజున వక్కసారిగా వంద వరహాలు అడిగేనూ. వాడు వెంటనే నా వద్ద అంత డబ్బు లేదుగదా ఏమి చేయుదునూ అని యోచించి ఓరీ అప్పడూ నా వద్ద లేదు అని చెప్పివేసెనూ. మొహమాటమూ పోయింది గావున మరునాడు ఒక వరహా కూడా యివ్వలేదూ.....అని కథ ముగించాడు చీమల సింహాద్రి ఆయాస పడుతూ.

A story no one asked.
It goes thus.
No one asked what is the story. So it was narrated by itself. Fearing that all will ask for loan, a person called Runatilakudu ( all names in this book are related to loan. Appadu is about appu the loan in Telugu.) hid it in a pit in his backyard. It was stolen. Appanna who was denied loan a week back came there and laughed and said, if you gave me a loan, the money would not have been lost I would have repaid it to you, and laughed and went away.
The whole story is narrated in one unbroken sentence. This is an ancient style again. Humour is about not making ugly expression and talking banalities. Humour is something wonderful!

అడగని కథ

ఏమా కథ అని యెవరూ అడగలేదు. అందుకని తనే చెప్పేసింది.
ఋణతిలకు డనే వాడు తన దగ్గర డబ్బుని అంతా అప్పు అడుగుతారని భయపడి పెరట్లో గోతిలో దాచుకోగా, దానిని దొంగలెత్తుకుపోగా, మర్నాడు వాడేడుస్తూ ఉండగా వాడిని క్రితం రోజే అప్పడిగి లేదనిపించుకున్న అప్పన్న వచ్చి పకపక నవ్వి ఓరి నువ్వు నాకు నిన్న అప్పు ఇచ్చి ఉండినట్లయితే దొంగతనం జరిగినా నీ డబ్బంతా నేను అచ్చుకునే వాడిని గదా అని పకపక నవ్వి వెళ్లిపోయెను, అని ఒక్క గుక్కలో కథ ముగించి అమ్మయ్య అయిపోయింది అందా కుర్ర చీమ.
Happy Deepavali again!!

అవసరాలు

I was alone at home one of these evenings. Usually, I am alone all through the day! So are the evenings!! But, looks like this evening was different. After a long time, I thought, I will write something. Not that I am not writing these days. But this writing was different. I really do not know, if it qualifies to be called poetry! It happened with me. When I wrote poetry, I felt it was prosaic. when I wrote some serious prose, people who matter said, it is poetry!!
This is also like that!! These are my needs these days!! Most of the material on my site and blog happens to be old! A friend has mildly chided me for waht I wrote here on this same blog in one of the entries. I am sure I will not subscribe to many ideas that I had long back!
It happens with every one!

అవసరాలు

నాకు కొంచెం ఆలోచన కావాలి

నిద్రపోతున్న నా మెదడుకు కొంచెం పని కావాలి

నాక్కొంచెం అలసట కావాలి

నేల విడిచి బతుకుతున్ననాకు పిడికెడు ప్రపంచం కావాలి

తలదాచుకునేందుకు నిలువెత్తు నీడ కావాలి

అందంగా చీవాట్లు పెట్టగల ఆదరణ కావాలి

నాక్కొంచెం ఆకలి కావాలి

నాక్కొంచెం ఆశ కావాలి

చీకట్లను చిదపడానికి నాకొక దివ్వె కావాలి

కదలకుండా కూచున్న నాకు కారే చెమట కావాలి

నాక్కొంచెం కన్నీరు కావాలి

ఊపిరిలో ఊపిరిగా నడిచే గుంపు కావాలి

కలిసి చేరుకోవడానికో గమ్యం కావాలి

అరిగి పోయిన బతుకును తెంపే కొత్తదనం కావాలి

నాదనిపించే స్వంత బుర్ర కావాలి

అక్షరాలను నాటేందుకు మెదళ్లు కావాలి

ఆగిపోయావని చెప్పే ఆవేదన కావాలి

నిలువునా ముంచెత్తే వాన కావాలి

కసిగా తగిలే ఎదురు దెబ్బ కావాలి

కళ్లనిండా సుళ్లుగా నీళ్లు కావాలి

నేను మరోసారి మనిషిని కావాలి

నన్ను నడిపించే ఆలోచన కావాలి

నాకు కొంచెం ఆలోచన కావాలి

Mullapudi

I really wonder how many people have read it and remember the simple story that made a flimsy plot for the small book. I found this book in one of the pavement stalls selling old books. I read it again after a few decades, and in one spell. No wonder, the book is so small and interesting in very disproportional manner. I bring you a few lines from the same.

సుందర్రావుకిదేమీ అంతు బట్టలేదు. అనుమానంతో మెడ టకటకా ఎడాపెడా తిప్పేసి ఇద్దర్నీ చూస్తూ ఇద్దరి మాటలూ వింటున్నాడు టెన్నిస్ ప్రేక్షకుడిలా.
“వెధవ” అన్నాడు వీర్రాజు
“చవట” అన్నాడు రామారావు పుంజుకుని --- సుందరం వంక చూస్తూ.
“రౌడీ”
“రాస్కెల్”
“గూస్”
“గాండర్”
“హార్స్”
“మేర్”
“మాన్”
“ఉమన్”
“బోయ్”
“గరల్”
“ఉరేయ్ రాజూ! ఆగు! మనం గ్రామర్ చదివేస్తున్నాం!”
“ఏమటిదంతా. మిమ్మల్ని గుడి గోపురం మీదకి విసిరేస్తా” అన్నాడు సుందరం.
“దుర్మార్గుడు” అన్నాడు వీర్రాజు
“దుర్జనుడు” అన్నాడు రామారావు
“దుష్టుడు”
“దుర్మతి”
తరువాత ఇద్దరికీ తెలుగు మాటలు జ్ఞాపకం రాలేదు.
“ఆ!... ఖలుడు” అన్నాడు వీర్రాజు
“మరే--- ఖలుడు” అన్నాడు రామారావు
“ఒరేయ్ రాముడూ--- నీకు ఖలుడు పద్యం వచ్చురా?”
“ఏ ఖలుడురా?”
“అదే---- ఖలునకు నిలువెల్ల విషము...”
“అదా---- మొదలు జ్ఞాపకం లేదు. ‘సుమతీ’ అని చివర్నొస్తుంది.”
సుందరానికి జ్ఞాపకం ఉంది. కానీ చెప్పలేదు.
వీర్రాజుకి కొంచెం జ్ఞాపకం వచ్చింది. “తలనుండు విషము ఫణికిని వెలయంగా డడ్డ డడడ డడడా నానా చివరని ఖలునకు నిలువెల్ల విషము గదరా సుమతీ ---- గదరా రావుడూ?” అన్నాడు.
“మరే! నిలువెల్ల విషము.”
“ఖలుడెంత పవర్ ఫుల్లో తెలుసా? ఆ మధ్య ఓ ఖలుణ్ణి ఒక తేలు, ఖలుడన్న సంగతి తెలీక కుట్టిందట. --- అంతే ---ఖలునకు నిలువెల్ల విషము గదూ. ఠారున చచ్చింది. అలాగే ఓ పాము. ఇంకా అలాగే నల్లులు, దోమలు...”
“వీర్రాజూ! జ్ఞాపకం ఉంచుకోరోయ్! సినిమా హాలులో నల్లులు సమృద్ధిగా ఉండడం లేదు ఈ మధ్య. మ్యాటినీకి వదిలిన నల్లులు ఆరు గంట్లాటకల్లా ఛస్తున్నాయట. ఎందుకో తెలీక ఇన్నాళ్లూ గిలగిల్లాడా. ఈ పాడు పన్లు చేసేవాళ్లూ, కొంపలు తీసేవాళ్లూ, బ్లాక్ మార్కెట్ చేసేవాళ్లూ, మతి స్థిమితంకోసం అని అస్తమాలూ సినిమాలకెళుతున్నారు. ఆ నల్లులు తెలీక వాళ్లను కుట్టి, అమాంతం ఛస్తున్నాయి. విల్లేనా రాయకుండా.”

“అలాగే,----- రిసెర్చ్ బుక్కులో రాసుకుందిగానిలే. ఒరేయ్ రాముడూ, దోమల గురించి కూడా ఒక పుస్తకం రాయరా. బంగారయ్యగారింటి దగ్గర ఇప్పుడు కాగడా వేసి వెదికినా దోమల్లేవుట. నీలాటి రేవులోనూ, రచ్చబండ దగ్గరా ఇదే చెప్పుకు విస్తుపోతున్నారు, ఆబాలగోపాలం. దోమలు ఎందుకు లేవు తెలుసా. వీడు --- ఈ ఖలుడు అయిన సుందరం గాడు అక్కడ పడుకుంటున్నాడుగా. అమాయకపు దోమలు ముందు వెనుకా చూసుకోకుండా గొర్రెల మంద గోతిలో దూకినట్లు, వీడి మీద పడి కుట్టేశాయి. ఠారున మరణించాయి.”

“హయ్యబాబోయ్!” అన్నాడు రామారావు.

Bapu and Ramana are the two persons that all Telugu people should feel proud of. When they were not really involved in making films and concentrated only on making us laugh, we were much better!

This is a page from the inimitable book, “Iddarammayiloo, Muggurabbayiloo” by Mullapoodi Venkata Ramana garu. This is a small book written with only one intention, that is to make the readers laugh. I really wonder what happened to the humour that used to overflow from the Telugu magazines and books. Come Deepavali and every magazine worth the name would come up with special issues. Even Chandamama used to bring out an excellent special with fragrance added to the printing ink.

Mullapoodi and Bapu were the perennial sources of Telugu humour. You can call it slapstick or something else, pure humour just for the sake of a few laughs!!

08 02 2000 A page from the diary

A page from the diary.
Over the years you grow up.
You realise that many things that you have done were senseless.
Can you correct yourself?
I did in this entry.

పని చేస్తున్నట్టు బిజీగా కనిపించాలంటే ఏంచేయాలి?
బిజీగా పనిచేయాలి!
నాకు తెలిసింది అంతవరకే!
కొందరు ఏంచేయకుండానే బిజీగా కనిపించే కళను అలవరుచుకుంటారు.
వారు సుఖంగా బతుకుతున్నామనుకుంటారు.
అయితే పనిచేయడంలో గల సుఖం, బహుశః వారికి ఈ జన్మలో అనుభవంలోకి రాదు.

కళ్లజోడుండాలి. కాళ్లుచేతులు స్వాధీనంలో ఉండాలి. ఆలోచనలు అదుపులో ఉండాలి. దాన్ని కుదురు అంటారు.
ఆ కుదురు కుదరకపోతే ఈ రాత కుదరదు!
కుదురు అనే ఒక వ్యావసాయిక వస్తువిశేషం ఉండేదని ఎంతమందికి తెలుసు?
వడ్లు రోట్లో పోసి దంచుతుంటే ఎగురుతయి. అవి చిందకుండా, ఒక ఫనల్ వంచి కర్ర కంట్రాప్షన్ ఉంటుంది.
అదే కుదురు. అది కుదురుగా ఉండి వడ్లను కుదురుగా ఉంచుతుంది.
అట్లాంటిదే, లోహంతో తయారు చేసిన వస్తువు కూడా ఒకటి ఉండేది. దాన్ని కుందెన అంటారని గుర్తు.
అది బొక్కెనకు తమ్ముడు!
ఇటువంటి మాటలు, ఆ వాతావరణం, ఆ పద్దతులు గ్రంధస్థం చెయ్యకపోతే మాయమయి పోతయి.
నేనేమో భాషా పరిశోధకుణ్ని కాదు.
నిజమయిన పరిశోధకులకు ఎందుకో ఇంత దూరం రావాలనిపించదు.
చేసిన వారు అర్ధంతరంగా వదిలేశారు.
రాతలో కుదురు లేదని నాకే అర్థమవుతున్నది!!

ఆలోచనలు కోకొల్లలుగా అన్ని దిశలనుంచి వస్తుంటే, దేనికని రియాక్ట్ కావాలో అర్థంకాదు.
ఎవరు కనిపిస్తే వారితో నడవాలని, దేన్ని గురించి చదివినా మనమూ అటువంటి పని చేయాలని అనిపించడానికి ఈ బహుముఖ రుచి కారణం.
అన్నింటా పనికిరాకుండా పోతున్నామని వ్యధ!

07 02 2000 A page from the diary

A page from the diary is an honest title. I have written my diaries exactly in this style for a long time. When I saw an old diary, I felt , I can share the ideas with the world. Here comes the series.

మనసు!

మనసు స్వాధీనమైన నరునకు మరి మంత్రతంత్రములేలా అన్నాడు త్యాగబ్రహ్మము!
మనసు స్వాధీనమవడమంటే మాటలా?
అదంతా సులభంగా వీలుపడే పనే అయితే, ‘స్వామీ స్వామీ... ఈ మారేమీ..’ అన్నపాట ఎందుకు పుడుతుంది?
‘నేను నిలిపిన చూపు నిలవక అకటా నీపై ముసిరెనే!’ అందిగదా ఆ అమ్మడు.
ప్రపంచంలో మనిషికి ఎన్నెన్నో ఆకర్షణలు?
ఎన్నెన్ని బలహీనతలు?
వాటిని అధిగమించగలగడం యోగం!
శతృవుకు మన సందేశం అందాలంటే, దాన్ని కనీసం వాని మిత్రునికి అందజేయాలి.
అదే చేశానేమో!
సంగీతం కోసం సుబ్రహ్మణ్యాలయానికి మళ్లీ వెళ్లాను.
మామిడిపూడి కృష్ణమూర్తిగారు, ఆనందంగారు కనిపించారు.
నేనువారిని ఎరిగి ఉండడం ఒకటయితే, వారు నన్ను పలకరించడం మరో ఎత్తు.
అదొక సంతృప్తి!
అంటే మనసు స్వాధీనం కాలేదనే!
అంతటితో ఆగకుండా, స్వోత్కర్షకు దిగేవాడు ఒకడు నాకు ఈ సంగీత సాంగత్యంలో తారస పడతాడు.
కళాకారుడు మా యింట్లో దిగాడు, అని చెప్పుకోవడం అతనికొక గొప్ప!
నాకది గొప్పగా కనిపించడం మానేసి కొన్నాళ్లయింది.
అసలు నాకేదీ గొప్పగా కనిపించడం లేదు.
శేఖరునికి నేను చెప్పిన పథకం అంతగా రుచించలేదులాగుంది.
వాడు ధనపతి, నేను విద్యాపతిని. సరస్వతికి లక్ష్మిదేవికి చుక్కెదురుగదా
వాడితో కలిసి నేను ముందుకు సాగగలనా అని అనుమానం కలుగుతుంది.
ఎవడూ కూడదంటే కుదరదు.
ఒకడినయినా నమ్మాలి!

04 02 2000 A page from the Diary

నగ్నముని కవిత రాశాడు. అదీ రేడియో కోసం.
‘సాంకేతిక విజ్ఞానం హద్దులు లేకుండా చేస్తోంది, కానీ మనిషికీ మనిషికీ మధ్యన బంధాలు మాత్రం, భయపడుతున్నాయి’ అంటాడు. నేనూ అదే కదా అంటున్నది!

‘ఇంటర్నెట్ వచ్చి దేశాల మధ్యన సరిహద్దులను తుడపగలిగిందేమో కానీ, మన దేశం ఇలాగున్నంతకాలం, కలవారు, లేనివారు, తెలివిగలవారు లాంటి సరిహద్దులు ఉండనే ఉంటాయి’ అన్నది నా వాదం.
తెలివి ఉండగానే సరిపోదు. దానికి సరిపడా సపోర్టింగ్ మెటీరియల్ ఉండాలి. చదువుకోడానికి పుస్తకాలు, ప్రపంచం, వ్యక్తులీ అన్నీ ఉండాలి.

వ్యక్తం చేసిన భావాలను విని, అవుననీ, కాదనీ అనడానికి కొందరు ఓరిమి గలవారు ఉండాలి. అప్పుడుగానీ ఆ తెలివికి రాణింపు, గుర్తింపు ఏర్పడేది!

పల్లెలో మగ్గుతున్న సోదరులకు, ప్రశ్న అడగడం ఇంకా నేర్పలేదు మనం. కలవారు తెలివిగలవారుగా చలామణీ అవుతున్నారు. ఎందుకంటే డబ్బు వారికి ప్రశ్నలడిగే ధైర్యాన్నిస్తుంది. జవాబు గలవాడూ వాడిముందే మోకరిల్లుతాడు.

పల్లెలో ప్రశ్న బెరుకుగా, అమాయకుల గొంతులో, నీలకంఠంగా ఉండిపోతున్నది.

ఈ నూతన ప్రపంచం, ఈ హద్దులులేని సమాచార ప్రపంచం, ఈ పరిస్థితికి సమాధానం వెదక్కపోతే, ఈ దేశం మారదు.
సాంకేతిక విప్లవం, పారిశ్రామిక విప్లవం, మనలను పట్టించుకోలేదు.
ఈ కొత్త విప్లవాన్ని మనం పట్టించుకోవాలి!