Ramnad Krishnan - Sahana - RTP

Shravanam of a Master!

Ramanad Krishnan 

Ragam Tanam Pallavi - Shahana

Enjoy great singing!

M Balamurali Krishna - Tarakamantramu - Ramadasu kriti

 Shravanam of an unusual song!

Dr M Balamuralikrishna 

sings a Ramadasa song with alapana and Swarakalpana!

Tarakamantaramu

tAraka mantramu kOrina dorikenu dhanyuDanaiti ni vOranna
mIrina kAluni dUtala pAliTi mrtyuvayani madinammanna
 
enni janmamula nundi cUcinanu EkO nArAyaNuDanna
anni rUpulaiyunna aa parAtmuni namamau kathavinna

enni janmamula jEsina pApamu-lIjanmamutO viDunanna
anniTikidi kaDasAri janmamu satyambika puTTuTasunna
 
dharmamu tappaka bhadrAdrIshuni tanamadilo nammakayunna
marmamu telisina rAmadAsu nija mandiramuna kEgucununna

Enjoy great singing!

Dwaram Venkataswamy Naidu - Violin - RTP - Kapi

 Shravanam of a Master!

Dwaram Venkataswamy Naidu - Violin 

Ragam Tanam Pallavi - Kapi

This is a rare recording 
and shows his mastery and approach vividly!
Tanam is the highlight!

Enjoy great music!

Kum A Kanyakumari - Violin - RTP - Kambhoji

 Shravanam 

to enjoy great music!

Avasarala Kanyakumari - Violin

Ragam Tanam Pallavi in Kambhoji

Without Music this world is tasteless!

M D Ramanathan - RTP - Keadaragaula

 Shravanam with a master!

M D Ramanathan sings 

Ragam Tanam Pallavi in Kedaragaula

Enjoy some excellent singing!

Chinna Line - Chinna Station కథ - ఉర్దూ మూలం - కర్తార్ సింగ్ దుగ్గల్

కర్తార్ సింగ్ దుగ్గల్ - కథ

చిన్న లైన్‌ - చిన్న స్టేషన్‌

ఉర్దూ మూలం : కర్తార్‌ సింగ్‌ దుగ్గల్‌

తెలుగు : భవదీయుడు గోపాలం 

రైలు ఆగింది. ముందే చిన్న లైను. అందులోనూ అది చిన్న స్టేషన్‌. అయిదు నిమిషాలు గడిచాయి. పది నిమిషాలు, పదిహేను నిమిషాలు, రైలు కదిలే రకంగా కనిపించలేదు. నేను వెళ్లి గార్డ్‌తో మాట్లాడాలి అనుకుంటున్నాను. ఆ చిన్న రైలులో ఒకే ఒక ఫస్ట్‌క్లాస్‌ కంపార్ట్‌మెంట్‌ ఉంది. అందులో మరెవరూ లేరు. నేను ఒక్కడినే ఉన్నాను. నేనేమో మరి ముందుకు వెళ్లి మరో రైలు అందుకోవాలి. రేపు ఉదయానికి దిల్లీ చేరుకోవాలి. అక్కడ ఒక ముఖ్యమయిన మీటింగులో తప్పకుండా ఉండాలి. ఈ మాటలన్నీ గార్డ్‌కు చెప్పాలని నా ఆలోచన. అంతలోనే అటువేపు నుంచి మరొక రైలు వచ్చింది. అది కూడా స్టేషన్‌లో ఆగిపోయింది. చిన్న లైన్‌ మీద ఉండే చిన్న స్టేషన్‌లో అది ఆగింది.

ఒక చిన్నబండి, దాంతో మరో చిన్న బండి. రెండూ ఆగిపోయాయి.

బహుశా ఈ రైలు కోసమే మా రైలును ఆపి ఉంటారని నేను కొంతసేపు అనుకున్నాను. త్వరలోనే కదులుతుంది అన్న ధీమాతో న్యూస్‌పేపర్‌ చేతికి అందుకున్నాను.

పేపర్‌లో ఈ మధ్యన ఒక విచిత్రమయిన కేసు గురించి చాలా వివరంగా రాస్తున్నారు. ఒక భారతదేశపు కుర్ర ఆఫీసరు. ఏదో పనిమీద విదేశాలకు వెళ్లాడు. అక్కడ అప్సరసలలాగ కనిపించే అమ్మాయిల్లోనుంచి ఒకరిని ఎంచుకొని పెళ్లి కూడా చేసుకుని వచ్చాడు. భార్యభర్తలిద్దరూ ఆనందంగా బతుకుతున్నారు. ఒక బాబు, మరొక బాబు, ఒకరి తరువాత ఒకరు పుట్టేశారు కూడా. పిల్లలు చాలా ముద్దుగా బొద్దుగా ఉన్నారు. తల్లి భారతీయ వనితలలాగే పిల్లలమీద బోలెడంత ప్రేమ కురిపిస్తుంది. తన భర్త ఉద్యోగం పేరున నెలల తరబడి ఎక్కడికో వెళ్లిపోతాడు. తల్లి, పిల్లలు మాత్రం ఆయన కోసం ఎదురు చూస్తూ ఇంట్లో ఉండిపోతారు. బతుకు అలా గడిచిపోతూ ఉంది. అంతలో ఆ ఊళ్లోకి ఒక వ్యాపారవేత్త రావడం మొదలయింది. అతను తిరగడం అలవాటు లేని మనిషి. ఎలా పరిచయం కుదిరింది తెలియదు కానీ, ఈ విదేశీ అమ్మాయితో అతను స్నేహం పెంచుకున్నాడు. ఒకసారి, రెండుమార్లు, ఎన్నోమార్లు. ఆమె భర్త మాత్రం వచ్చినప్పుడల్లా కొంతకాలం ఉంటాడు కానీ, ఆరారు నెలలపాటు ఎక్కడో తిరుగుతూ ఉంటాడు. ఇక్కడ ఇంగ్లీషు అమ్మాయి ఒంటరితనంలో ఉక్కిరిబిక్కిరి అవుతున్నది. పట్నం నుంచి వచ్చిన వ్యాపారి ఆ అమ్మాయి బతుకును కొంచెం మారుస్తున్నట్టు కనిపించింది. కొన్నాళ్లకు భారతీయ ఆఫీసరు ఇంటికి వచ్చాడు. తన భార్య తీరు కొంత మారిపోయినట్టు గమనించాడు. మనసు మారిందో లేదో తెలియదు. మనిషి మాత్రం కొంత మారింది. తాను మనసులో ఏదీ దాచుకోకుండా వ్యవహారమంతా భర్తముందు విప్పి చెప్పింది.

ఒక పాపం జరుగుతుంది, దాన్ని కప్పిపుచ్చుకోవడానికి అబద్ధం చెప్పి మరో పాపం చేయడం ఆ విదేశీ అమ్మాయికి చేతనయినట్టు లేదు.

ఇక ఆఫీసరుకు కాళ్లకింద నేల కదిలిపోయిన భావం కలిగింది. కృంగిపోతున్నట్టు భావించుకున్నాడు. తన పిల్లల తల్లి తన జీవితాన్ని సుఖమయం చేస్తున్నది. అలాగే కలకాలం కొనసాగుతుంది అనుకున్నాడు. కానీ ఆమె మోసం చేసింది. కోపంలో తనను తాను మరిచిన ఆ అధికారి పట్నం వ్యాపారిని పట్టుకున్నాడు. ఒక్క రివాల్వర్‌ గుండుతో అతని కథను ముగించేశాడు. తన ప్రపంచాన్ని తననుంచి లాక్కున్న మనిషి అతను. ఆ మనిషి జీవితాన్ని తాను లాక్కున్నాడు.

 

ట్రెయిన్‌ ఇంకా కదలడం లేదు. పేపర్‌మీద నుంచి దృష్టి పక్కకు కదిలించి అటుఇటూ వెతికినట్టు చూచాను. అటు నిలబడ్డ రైలు. అందులోని ఒక కిటికి. ఆ రైలు అప్పుడప్పుడే వచ్చి ఆగింది కదా. ఆ కిటికిలో కనిపిస్తున్న ఒక ముఖం మీద నా చూపు నిలబడింది. ఆ ముఖం పండిన రేగుపండు లాగ ఉన్నది. సన్నని చిరునవ్వు కూడా ఆ ముఖంలో కనబడుతున్నది. ఎవరో పల్లెటూరి అమ్మాయి పట్నం వెళుతున్నదని నేను మనసులోనే అనుకున్నాను. మొత్తం కిటికీ నిండా తానే కనిపిస్తూ కూచున్నది. చక్కని ఫొటోకు చిక్కని ఫ్రేమ్‌ వేసినట్టు ఆ దృశ్యం అందంగా కనిపిస్తున్నది. ఒక్కసారి మా చూపులు కలిశాయి. ఆ అమ్మాయి గలగల నవ్వేసింది. నువ్వు నన్ను చూస్తావని నాకు తెలుసులే అన్నట్టుంది ఆ నవ్వు. పల్లెటూరి అమ్మాయి ఇంతగా నవ్వదు మరి. ఫస్ట్‌క్లాస్‌ కంపార్ట్‌మెంట్‌లో ఒక్కడివే ఉన్నావు. నేనేమో ఇక్కడ ఇంతమంది మధ్యన ఇరికి ఉన్నాను. అందరూ ఒకరిమీద ఒకరు పడుతున్నారు అన్నట్టు ఉంది ఆమె తీరు.

కిటికి అద్దాలలోనుంచి ఎండ బలంగా పడుతున్నది. నేను కూచున్నానా, పడుకున్నానా చెప్పరాని ఒక పరిస్థితిలో చేరబడి పత్రిక చదువుతున్నాను. మీలాంటి వాళ్లు అంతేనయ్యా! అన్నట్టు ఆ అమ్మాయి గలగలా నవ్వింది. నాకు ఆమె కొంగులో మూటకట్టుకున్న మల్లెమొగ్గలు ఒక్కసారిగా చల్లినట్టు తోచింది.

 

నేను మళ్లీ పేపర్‌ చదవడం మొదలుపెట్టాను. భారతీయ అధికారి కథ ఇంకా పూర్తి కాలేదు. ఇంగ్లీషు అమ్మాయి న్యాయాధికారి ముందు వచ్చి నిలబడింది. ఉన్న విషయాన్ని వివరంగా చెప్పింది. ఈ వ్యాపారస్తుడి ముందు నా మనసు బలహీన పడిపోయింది. అతను నన్ను కారులో ఎక్కించుకుని ఎక్కడెక్కడో తిప్పేవాడు. మంచి మంచి హోటళ్లకు తీసుకు వెళ్లాడు. నా భర్తగారు ఆరు మాసాల పాటు ఇంటికి తిరిగి వచ్చేవారు కాదు. చలికాలం రాత్రులలో నాకు మరీ సంకటంగా ఉండేది. మా ఆయన ఉద్యోగం పేరున ఇలా తిరగకుండా ఉంటే బాగుండేది అనుకునే దాన్ని. మా ఆయన దేవుడు లాంటి వాడు. కనీసం గొంతు పెద్దది చేసి అరవడం కూడా తెలియదు. ఇక వచ్చిన ఆ మనిషి ఉన్నాడే, అతను న్యాయం లేనివాడు. ప్రతిసారి నన్ను పెళ్లి చేసుకుంటాను అని చెపుతాడు. ఏదో రకంగా మాటలలో పెట్టి తిరిగి పిల్లల దగ్గర తెచ్చి వదిలేస్తాడు. మాట నిలబెట్టుకోడు.

 

ఒక్కసారి కళ్లు పైకెత్తి మళ్లీ చూచాను. కిటికి దగ్గర కూచున్న ఆమె అదే పనిగా నావేపు చూస్తున్నది. జాగ్రత్తగా చూస్తే ఆవిడ తలమీద కప్పుకున్న కొంగు జారిపోయింది. జుట్టు నల్లగా ఉంది. చక్కని నూనె పట్టించి దువ్వినట్టు ఉంది. చెవుల వెనుక ఒక చిత్రమయిన క్లిప్‌తో వెంట్రుకలను బిగించింది. ఆ క్లిప్‌ బహుశా బంగారమేమో. కనీసం ఇత్తడి అయినా అయి ఉంటుంది. అమ్మాయి క్లిప్‌లను తీసేసింది. జుట్టంతా చెదిరి ముఖం మీద కూడా పడింది. ఈ అమ్మాయి పల్లెటూరి మనిషి కానేకాదు అని మనసులోనే అనుకున్నాను. పల్లెటూరి అమ్మాయి కావడానికి వీలేలేదు. ఈమెకు తాను అందగత్తెనన్న విషయం కొంచెం ఎక్కువగానే తెలిసినట్టుంది. ఉంగరాలు తిరిగిన జట్టు పాములాగ ఆమె బుగ్గలమీద కదలాడుతున్నది. ఎర్రని బుగ్గలమీద నల్లని జుట్టు. దట్టంగా ఉన్న జుట్టును ఆమె ఒక్క ఊపుతో భుజం మీదుగా ముందుకు వచ్చేట్టు విసిరింది. ఎంత పొడుగు, ఎంత మెత్తదనం... ఎంత అందంగా ఉంది ఆమె జుట్టు! ఆమె జుట్టుతో ఆడుకుంటున్నది. దాన్ని కట్టుకునే ప్రయత్నంలో ఉంది.

 

నేను మళ్లీ పత్రిక చదవసాగాను. ప్రజలంతా కేసు గురించి పిచ్చెత్తుతున్నారు. కోర్టు బయట గుంపులు గుంపులుగా వచ్చి చేరుకుంటారు. భారతీయభర్త వస్తున్న కారు మీద వాళ్లు పూలు చల్లుతారు. కోర్టు ముందు ఉండే పార్కులో కాలేజి పిల్లలంతా చేరి బైబిల్‌, భగవద్గీత పారాయణం చేస్తారు. చేతులు జోడించి దేవున్ని ప్రార్థిస్తారు. ఆ మనిషి శిక్ష పడకుండా బయటపడాలి అనుకుంటారు. యువ వయస్సు అమ్మాయిలంతా ఆఫీసరుకు ఉత్తరాలు రాస్తారు. తమ ఫొటోలు కూడా పంపిస్తారు. అందరూ అతగాడిని పెళ్లి చేసుకోవాలి అనుకునే వారే. అతను దారి వెంట వస్తే చాలు, గంటల తరబడి వేచి చూస్తున్న ఆడవాళ్లందరూ అతనిమీద ముద్దుల వర్షాలు కురిపిస్తారు. అతని బొమ్మలు అచ్చువేసిన పత్రికలకు మరోసారి మరిన్ని కాపీలు అచ్చువేయవలసి వస్తుంది. మొత్తం దేశంలోని పత్రికలలోనూ ఈ వ్యవహారం గురించే ఎక్కువగా రాస్తున్నారు.

పత్రిక చదివే వాళ్లలో కొందరు కేసు గురించి పందేలు కూడా వేసుకుంటున్నారు. ఉరి తప్పదని కొందరంటారు, శిక్ష మాత్రమే ఉంటుందని మరికొందరంటారు, వదిలేస్తారని ఇంకొందరంటారు.

ట్రెయిన్‌ ఇంకా కదలనే లేదు. గజిబిజి పడుతూ నా చూపు దినపత్రిక నుంచి కదిలింది. ఎదురుగా కిటికిలో చిరునవ్వులు చిందించే ముఖం ఎప్పటిలాగే కనిపించింది. ఈసారి ఆమె చేతిలో ఒక బాబు ఉన్నాడు. బొమ్మలాగ బొద్దుగా ఉన్నాడు. వెన్నముద్దలాగ ఉన్నాడు. తల్లి రంగు గోధుమ కలిసి ఉంటే, కుర్రవాడు మాత్రం తెల్లని తెలుపు. మళ్లీ ఒకసారి మా చూపులు కలిశాయి. అమ్మాయి ఒక్కసారిగా అటువేపు తిరిగింది. బ్లౌజ్‌ హుక్‌లు తొలగించి విప్పడం మొదలుపెట్టింది. ఒక్కసారిగా ఆమె వక్షం బయటపడిరది. స్తనాన్ని బాబు నోటికి అందించి పాలు ఇచ్చే ప్రయత్నంలో పడింది ఆమె. పిల్లవాడికి ఆకలిగా ఉన్నట్టు లేదు. అటుయిటూ కదులుతాడు. తలతో తల్లి ఎదను పొడుస్తాడు. స్తనాన్ని నోట్లోకి తీసుకుంటాడు, మళ్లీ వదిలేస్తాడు. ఆ ఆడ మనిషి పిల్లవాడి చేష్టలను చూసి ప్రేమగా నవ్వుతున్నది. ప్రేమ నిండిన కళ్లతో బిడ్డవేపు చూస్తున్నది. తాను వంగి బాబుకు స్తనం అందిస్తుంది. లేదంటే బాబును పైకెత్తి పాలు తాగడానికి వీలు కలిగిస్తుంది. పిల్లవాడు మాత్రం పాలు తాగడం తక్కువగా, ఆట ఎక్కువగా గడుపుతున్నాడు. ఆమె ఒక్కసారి మళ్లీ నావేపు చూచింది. ‘నా బాబు తీరు చూచారా? పైలెట్‌ల పిల్లలందరూ ఇలాగే ఉంటారేమో! నాకేమో పాలు నిండుతున్నాయి, వీడు పాలు తాగడం లేదు. ఇక్కడ నేను నా పాలను ఏం చేయగలను....!’

నేను పరాయి ఆడమనిషి శరీరాన్ని చూస్తున్నాను. చటుక్కున చూపు మరల్చి పత్రికలోకి తలదూర్చాను. కేసు గురించిన వివరాలు ఇంకా పూర్తికాలేదు. భారతదేశపు అధికారి, పై అధికారి కూడా వచ్చాడు. ఇతను మరొక మనిషిని చంపిన మాట వాస్తవమే కానీ మాకున్న ఆఫీసర్‌లలో అందరికన్నా మంచివాడు, క్రమశిక్షణ కలవాడు, పని బాగా తెలిసినవాడు అని వివరించాడు ఆయన. ఇతని గురించి ఏనాడూ ఎలాంటి ఫిర్యాదూ రాలేదు అన్నాడు. మంచితనం, కష్టించి పని చేయడం, మంచి ప్రవర్తన అన్నింటికీ ఇతను ఉదాహరణ అన్నాడు. ఇక డాక్టర్‌ వచ్చాడు. గాయం తీరు చూస్తే ఎవరో దొంగచాటుగా పేల్చినట్టు కనిపించడం లేదు. దాడి ఎదురుగా జరిగింది అని చెప్పాడు.

ట్రెయిన్‌ కూత వేసింది. అది కదలడం మొదలుపెట్టింది. ఇంతకూ ఏ ట్రెయిన్‌ కదులుతున్నది. నేను కూచున్న బండి కదిలిందా లేక ఎదురు బండా? మళ్లీ నేను తలెత్తి చూచాను. కళ్లకు ఎదురుగా ఉన్న కిటికి కనిపించింది. అది ఇంకా ఎదురుగానే ఉంది. కళ్లు పైకెత్తినప్పుడల్లా చూపు అక్కడే నిలుస్తున్నది. ఆ ఆడమనిషి అలాగే గలగలా నవ్వుతున్నది. పిల్లవాడిని కిటికిలో నిలబెట్టి ఉచ్చపోయించే ప్రయత్నం చేస్తున్నది. వాడి మూత్రం ఇంచుమించు మా బండిదాకా వచ్చి పడుతున్నది

‘వీడు మరింత గట్టిగా చిమ్మితే ఉచ్చ ఫస్ట్‌క్లాస్‌ కంపార్ట్‌మెంట్‌ మీద పడుతుంది’ అన్నట్టు ఉన్నాయి ఆమె చూపులు. ‘ఆ పని చేయించమంటావా? మొత్తం పెట్టెనిండా ఒక్కడే కూచున్నావు. హాయిగా కూచుని పత్రిక కూడా చదువుతున్నావు’ అంటున్నాయి ఆ కళ్లు.

అంతలో ఆ ఎదుటి రైలు బయలుదేరింది. పిల్లవాడు ఉచ్చపోయడం ఇంకా పూర్తికాలేదు. బండి మాత్రం కదిలిపోయింది.

ఆ రైలు వెళ్లిపోయింది. నేను కిటికిలోనుంచి బయటకు చూచే ప్రయత్నం చేశాను. నిజంగానే ఆ దుర్మార్గుడి మూత్రం మా డబ్బా దాకా చిమ్మింది. బండి కదిలింది కనుక అక్కడ నుంచి మొదలు ధార ఒకగీత గీసినట్టు ముందుకు కదిలింది.

ఇక మా ట్రెయిన్‌ కూడా వెళ్లవలసిన పరిస్థితి వచ్చింది. బయట ఒక కర్రవాడు అరుస్తూ దినపత్రిక అమ్ముతున్నాడు. ‘తాజా సమాచారం. హత్యకేసు వ్యవహారం పూర్తయింది’ అంటున్నాడు.

ఇక నాకు వివరాలు తెలుసుకోవాలన్న ఆసక్తి ఎంతమాత్రం లేదు. ఎంతసేపు ఎదురుగా గలగలా నవ్వుతున్న ఆమె అందమయిన కళ్లు మాత్రమే. అంతలేసి పొడుగున్న పట్టులాంటి ఆమె జుట్టు. పొంకమయిన ఎద తీరు. వెన్నముద్దలాంటి పిల్లవాడు. గీతగా పడిన వాడి మూత్రం.... ఇవన్నీ నా కళ్లముందు తిరుగుతున్నాయి, తిరుగుతున్నాయి, తిరుగున్నాయి.

 

(భగవాన్‌ హై కీ నహీ, సంకలనం నుంచి)

మంచి కథలను ఆదరించండి..

K B Sundarambal - O Rama nee namam emi ruchira

 Shravanam brings an unusual song!

K B Sundarambal - Bhadrachala Ramadasa kriti
O Rama nee namam emiruchira

Lyrics

O rAma nI nAmamEmi rucirA shrI rAma nI nAmamenta rucirA

madhu rasamulakanTE dadhi ghrtamulakanTE atirasamagu nAmamEmi rucirA

navarasa paramAnna navanItamula kaNTEnadhikamau nI nAmamEmi rucirA

drAkSA phalamu kanna nikSurasamu kanna pakSivAha nI nAma rucirA

anjanA tanaya hrtkanja dalamunandu ranjillu nI nAmamEmi rucirA

sadAshivuDu madi sadA bhajincEDi sadAnanda nAmamemi  rucirA

sAramu lEni samsAramunaku santArakamagu nAmamEmi rucirA

sharaNanna janamula saraguna rakSincu birudu galgina nAmamEmi rucirA

karirAja prahlAda dharaNIja vibhISaNula gAcina nI nAmamEmi rucirA

kadalI kharjUraphala rasamulakadhikamu patita pAvana nAmamEmi rucirA

tumburu nAradulu Dambu mIraga gAnambu jEseDi nAmamEmi rucirA

rAma bhadrAcaladhAma rAmadAsuni prEmanElina nAmamEmi rucirA

Enjoy great singing!

Sandhyavandanam Srinivasa rao - Vocal

 Shravanam today!

Sandhyavandanam Srinivasa Rao sings

Era Napai - Todi (Varnam)
Etu Nammina - Saveri
Chitraratnamaya - Kharaharapriya

Enjoy some great music!!

Navvali Mari - Lokabhiramam Article 3

 Navvali Mari

Article from my column and book Lokabhiramam

నవ్వాలి మరి!!

ఒకడు మాడినరొట్టె తిని కడుపునొప్పి తెచ్చుకొనగా వైద్యుడాతని కంటికి మందు వేసెను` చమత్కారచంద్రిక అనే చాలా పాత పుస్తకంలోని ఒక జోకు.

---

‘ఆసుపత్రికి దారి చెప్పగలరా?’ అంటే ‘గలను!’ అని వెళ్లిపోయాడొకతను. ముళ్లపూడివారి నవ్వితే నవ్వండిలోని ఒక జోకు. వారి జోకును మరింత ముందుకులాగి నవ్విస్తారు.

---

పెళ్లాన్నేంచేస్తావురా బాళప్పా?’ ప్రశ్న. ‘గొంతుపిసికి బాయిలో ఏస్తాను!’ జవాబు. చీనన్న మా ప్రసాదుకు ఆ ప్రశ్న అడిగితే ఆ జవాబు చెప్పడం నేర్పించాడు. ఈ మాటలు ఎక్కడివి? అన్న అనుమానం అప్పట్లో నాకు రాలేదు. తరువాత మాత్రం చాలాకాలంగా అనుమానం తొలుస్తూనే ఉన్నది. ఇంతకూ అది జోకా? దానికి నవ్వాలా? నవ్వాలి మరి! చీనన్న అంటే మా ఒకానొక చిన్నాయనగారి కుమారుడు. హాస్యప్రియుడు. ఒకరోజు అతను భోజనం ముందు ముగించినట్టున్నాడు. తరువాత తిన్నవారికి చారులో  ఉప్పులేదని అర్థమయింది. ‘అదేమి చీనూ! చెప్పనేలేదు?’ అన్నది అమ్మ. ‘అది ఒక రుచి అనుకున్నాను పెద్దమ్మా!’ చీనన్న జవాబు. చీనన్న నిజంగా మంచివాడు. అమాయకుడు అనాలేమో. కానీ రుచి గురించి మాత్రం దశాబ్దాల తరువాత కూడా మా యింట్లో జోకుగా చెప్పుకుంటాము. ఒకసారి బంధువుల ఇంటికి పోతే వాణి(డి)కి ఇడ్లీలు పెట్టినట్లున్నారు. ఇంటికి వచ్చిన తరువాత, తిండి పట్టదు అన్నడు. ఎందుకంటే ‘ఉప్పిండి ఉంటలు (ఉండలు) తిన్న!’ అని జవాబు. ఇదీ మాకు ఒక జోకుగా మిగిలింది. ఉండ అంటే గుండ్రంగా ముద్ద కట్టినది అనేనా అర్థం? దాన్ని మేము ‘ఉంట’ అంటాము. మా బావమరిది మరో చీనన్న. ఈయన అంతకన్నా హాస్యప్రియుడు. చేసిన లడ్డూలు మరురోజున ఉంటే ఉంటలు, లేకుంటే ఉండలు అన్నాడు. ఉండను అనే మాటకు అర్థం తెలుసుకదా. ఈ ఇద్దరూ ఇప్పుడు లేరు. ఒకరు ప్రయత్నించి, మరొకరు నిజంగా అప్రయత్నంగా పైలోకాలకు చేరుకు న్నారు. బతుకులో వెలుగు నీడలకు వీళ్లే ఉదాహరణలు.

గణపతి అని ఒక నాటకం. అది హాస్యం కింద లెక్క. విజయవాడ రేడియోవాళ్లు దాన్ని రేడియో నాటకంగానూ మలిచారు, చాలా యేళ్ల క్రితమే. నేను పుస్తకం చదివాను. రేడియో డ్రామా విన్నాను. అప్పట్లో నా రియాక్షన్‌ ఏమిటో నిజంగా గుర్తులేదు. శ్రీరఘురామ, చారుతులసీదళధామా అన్న పద్యానికి ఆ నాటకంలో ఒక పంతులుగారు, రాములవారు చారుగాచుకున్నారు, కరియాపాకు లేకుంటే తులసి వేశారు అని వ్యాఖ్యానం చెబుతారు. అది మాత్రం తప్పకుండా నవ్వించింది. కొంచెం తెలివి వచ్చిం తరువాత  (ఆహా?!) నాటకం వింటే, అరికాల్లోనుంచి మంటపుట్టింది. అది ఏమాత్రమూ నవ్వవలసిన అంశం కాదు.  గణపతి ఒక మొద్దబ్బాయి. ఎవరయినా మొద్దబ్బాయిగా పుడితే తప్పు తల్లిదండ్రులది. వానిది ఎంత మాత్రమూ కాదు. ఆ మొద్దబ్బాయిని తల్లి అమితంగా ప్రేమిస్తుంది. తల్లులకు మామూలు వారి కన్నా, బలహీనులు, బుద్ధిహీనులపట్ల కించిత్తు ఎక్కువ ప్రేమ సహజంకదా. ఈ విషయాన్ని హాస్యంగా వాడు కుంటే అంతకంటే క్రూరత్వం ఇంకొకటి ఉంటుందా? ఆలోచించాలి. అలాంటివారిపట్ల సానుభూతి కలుగుతుంది. నవ్వు పుట్టదు, పుట్టగూడదు.

ప్రతి మనిషిలోనూ పరిణామక్రమ ప్రభావంతో, ఒక అడవి మనిషి, మంచి చెడు చూడలేని మొరటు మనిషి దాగి ఉండడం సహజం. ఒకరెవరో జారి పడతారు, లేదా కట్టుకున్న గుడ్డ ఊడుతుంది.  అందరూ ముందు నవ్వుతారు. అదుగో! ఆ మొరటు మనిషి పైకి వచ్చి నవ్వించినట్టు లెక్క. ఆ తరువాత సభ్యమానవుడు మేలుకుని సానుభూతిని కూడా పంచడం తెలుసు.

పుట్టపర్తి నాగపద్మిని గారు కొన్ని పుస్తకాలు, గోపాలకృష్ణ అన్నయ్యగారికి ఇమ్మని, ఒక అబ్బాయికి అప్పజెప్పారు. అతను, నేనే గోపాల‘కృష్ణ’ అనుకుని నాకు తెచ్చి ఇచ్చాడు. నిమిషాల్లో తిరిగి వచ్చి మళ్లీ పట్టుకుపోయి, అసలు చిరునామాలో అందజేశాడు. ఈ మధ్య నిమిషాలలో నాకొక ‘యురేకా!’ క్షణం దొరికింది. ప్రసిద్ధ కన్నడ రచయిత ‘బీచి’ (వివరాలు మరోసారి). ఆయన నవల ‘సరస్వతీసంహారము’. దాన్ని పుట్టపర్తి నారాయణాచార్యులవారు తెలిగించారు. ‘పెళ్లాన్ని ఏంచేస్తావురా?’ డైలాగుతో ఆ పుస్తకం మొదల వుతుంది. నేను స్నానం చేస్తూ పుస్తకం చూడలేదు. లేకుంటే నా యురేకా, మరో జోకయి ఉండేది. పద్మిని గారిని ఫోన్‌ ద్వారా పుస్తకం కొరకు అభ్యర్థించాను. ఆమె దయతో మొదటి సంహారంలోని (సంహారం అంటే సమాహారమని, అంటే ఒక సేకరణ, గుంపు, కూడిక అనే అర్థముంది!) అన్నీ కాకున్నా, కొన్ని పుస్తకాలను నాకు పంపించారు. వారికి ధన్యవాదాలు చెప్పాను. రుతుసంహారము అన్న కావ్యానికి రుతువుల వరుస అని అర్థం. మరి ఈ సరస్వతీ సంహారము ఏమిటన్నది నా కుతూహలం. ఆచార్యులవారి రచనలు, వారి గురించిన రచనలు ఉన్న ‘త్రిపుటి’ని కూడా పక్కనపెట్టి ముందు ఈ చిన్న నవల చదివేశాను.  దానికోసం మీరు వెతికితే దొరకదు. అచ్చులో అది ఇప్పుడు దొరకడం లేదు. పద్మిని నాకు, మా అన్న గోపాలకృష్ణకు ఇచ్చినది ఫోటో కాపీప్రతి!

ఈ పుస్తకంలోని నాయకుడు బాళప్ప అను బాలప్ప. వాడు గణపతికన్నా మరింత మొద్దబ్బాయి. వానికి ఆదర్శ మహిళలకు ఆదర్శంగా ఒక అక్కగారు. ఆమె భర్త పండితుడు, తాత్వికుడు. వారి సంతానమయిన సరస్వతి, అపర సరస్వతి. అందగత్తె, మూర్తీభవించిన మంచితనం. మనకు మేనరికం హక్కు అనేది ఒకటి ఏడిచిందిగదా. కనుక సరస్వతిని బాలప్పకిచ్చి పెళ్లి చేశారు. (ఇంకా నయం, గణపతి కథ ఇంతదూరం సాగదు!) ‘బాయిలో ఏస్తాను’ అదీ ‘గొంతు పిసికి’ అని చిన్నప్పుడు చెప్పిన మాటలను నిజం చేస్తాడు ఈ నాయకుడు. నిజంగా అది సరస్వతీ సంహారమే. పుస్తకం చదివిన తరువాత నా మనసు కలతపడింది. ఎన్నిసార్లు, ఎంతకాలం దాన్ని గురించి ఆలోచించానో? ఇది హాస్యమా? దీనికి నవ్వెట్లా వచ్చింది? ఒక అమాయకప్రాణి, ఖర్మగాలి మూర్ఖు డయితే, అది నవ్వుపుట్టిస్తుందా? మనం మనుషుల మయినట్లా? లేక ఇంకా పశువులుగా మిగిలి ఉన్నామా?

మొక్కపాటివారు బారిస్టర్‌ పార్వతీశము ఒక రచనను మనకు అందించారు. అందులోని సన్నివేశాలు అన్ని మనలను నవ్విస్తాయి. దాన్ని సిచ్యుయేషనల్‌ కామెడీ అంటారు. అందులోనూ ఎక్కడో కొంత అమాయకత్వం నక్కి ఉంటుంది. కానీ మొరటు హాస్యం కాదది. సందర్భంగా ఒక విషయం. మొక్కపాటి వారికి బహుశ బోదకాలు ఉండేదేమో. ఆయన ఎవరో గురుపాదులు అన్నారట. ఇది మళ్లీ గణపతి, బాళప్పలను తలపించే హాస్యం.

చిలకమర్తివారి హాస్యములు అనే ఒక పుస్తకం రెండవచేతి (అదే సెకండ్‌హ్యాండ్‌) పుస్తకాలలో కనపడితే కొన్నాను. చదవడం మొదలుపెడితే, ముందుకు కదలలేదు. అందులోనూ మొరటు హాస్యమే. బ్రామ్మల గురించి జోకులు వేసి నవ్వడం మనకు బాగా అలవాటు. మాయాబజారులో శర్మ, శాస్త్రి మొదలు, కోడిని చూస్తే తినాలనిపిస్తోంది అనే సినిమా, ఆ తరువాత నిరసనలు, నినాదాలకూ కారణమయిన మరో సినిమా దాకా, అంతటా ఇదేకదా, (అప)హాస్యానికి ప్రాతిపదిక. పోలీసులను, బాపనవారిని గురించి జోకులు వేస్తే అడిగేవారు లేరనా? తెలంగాణా యాస మరో హాస్యం!

దేవుళ్లను గురించి జోకులు, కార్టూన్లు వేయడం మనకు మరీ మరీ బాగా చేతవును. గణపతి చవితి వచ్చిందంటే, పత్రికలన్నింటిలోనూ అవే కార్టూన్లు. ఆయన బొమ్మను మురికిగుంటలో ముంచింది చాలక, దాన్ని గురించి జోకు చేయడం!

చిన్నప్పుడు ఊళ్లో బోగమాట ఆడేవారు. అక్కడ బోగంవారు ఎవరూ లేరు. అది వీధి నాటకం. తెల్లవార్లూ జరుగుతుంది. మధ్యలో కొంచెం తెరిపి, రిలీఫ్‌ కావాలి. ఒకాయన ‘మంచి మంచి పద్యాలు చెపుతాను వినండి’ అని మొదలుపెట్టి ‘చూడుము నీ సంసారపు నడకలు, దేవా ఈ ప్రజలు, ఎంతో మారిరి మానవులు’ అని పాటపాడేవాడు. ‘దేఖ్‌ తెరీ సంసార్‌కి హాలత్‌ క్యా హోగయా భగవాన్‌, కిత్‌నా బదల్‌గయా ఇన్‌సాన్‌’ అన్న సినిమా పాటకు అది స్వేచ్ఛానుకరణ. ఆయన అప్పట్లో చేసిన ఒక ట్రిక్కును  నేను ఇవాళటికీ మేనేజ్‌మెంట్‌ ట్రయినింగ్‌లలో వాడుతున్నాను. ‘మిమ్మల్నందరినీ నా వెనుకకు తెప్పిస్తాను, కళ్లు మూసుకోండి!’ అని మంత్రం చదువుతాడు. మనం కళ్లు తెరవగానే అతను అటువేపు తిరిగి మళ్ళడం  కనపడుతుంది. ఎంత బాగుంది. జోకంటే అది!

నవ్వండి. కానీ, ఎందుకు నవ్వామో ఆలోచిం చండి. ఒకోసారి కళ్లు చమర్చుతాయి. ఇది నా బాధ.

---

‘అట్లు తింటారా?’ ప్రశ్న! ‘అట్లే కానిండు!’ జవాబు. అది మాటకారి తనం.

Tell others if you like my posts. Spread the word.